Opr. Dr. Hüsamettin Sökücü, Gaziantep Devlet Hastanesi Göğüs Kalp ve Damar Cerrahisi bölümünde uzman doktorun yaptığı açıklamada, kadınlarda erkeklere oranla 4 kat daha fazla görülen bacak varislerinin, toplar damarlardaki kanın hidrostatik basıncının yüksekliğinden kaynaklandığını, her yüz kişiden 15’inde bacak varislerine rastlandığını söyledi. Varislerin, kalp yetersizliğine bağlı olarak da oluşabildiğini belirten Opr. Dr. Sökücü, “Kalp yetmezliği olan hastaların toplar damarlarında bir miktar kan göllenmektedir.

Göllenme, basınç artışına yol açarak varis oluşumuna sebep olmaktadır” dedi. Kadınlarda, hamilelik sırasında ortaya çıkan bacak varislerinin en sık yakınılan sorunlar arasında yer aldığına dikkati çeken Opr. Dr. Sökücü, şöyle devam etti: “Hamilelikte, rahim içindeki çocuğun annenin gerek pelvis gerekse sırt bölgesindeki toplar damarlara baskı yapması sonucu bacak, toplar damarlarında oluşan basınç yükselmesi varis sebebidir. Bu sebeple, hamilelerin ayakta fazla kalmamaları, dinlenirken tamamen sırt üstü değil, bir miktar yana dönerek yatmaları daha doğru olur. Varise eğilimi olan kadınların esnek varis çorapları giymeleri de faydalıdır.” ÖNEMSEMEMEK

DOĞRU DEĞİL
Bacaklardaki toplar damarların genişleyip belirginleşmesi şeklinde fark edilen varislerin, estetik kaygı gütmeyen bayanlar tarafından önemsenmemesinin yanlışlığını dile getiren Opr. Dr. Sökücü, şunları anlattı: “Varislerin sonucunu, yalnızca estetik sorun olarak değerlendirmek yanlış olur. Bacak varisleri ağrı, gerginlik, bacaklarda ağırlık meydana getirir. Varisli bacaklara daha sık kramp girer. Varisle bölgede deri ülserleri gelişebilir. Alyuvarların deri dışına sızdıktan sonra deride parçalanıp, içerisindeki demirin bu bölgede birikmesi sonucu ciltte kahverengi lekeler oluşur.” TEDAVİ VE ÖNLEMLER Bacak varislerinin tedavisinde, ilke olarak dinlenme önerildiğini ifade eden Opr. Dr. Sökücü, sözlerini şöyle sürdürdü: “Diğer birçok sağlık sorununda olduğu gibi varislerin önlenmesinde de en etkili çözüm, düzenli olarak yürüyüş yapmak, koşmaktır. Güçlenen bacak kasları toplar damarlara destek görevi yaparak varis gelişme riskini önemli ölçüde düşürecektir. Uzun süre ayakta kalarak çalışanlar (polis, trafik polisleri, aşçılar, dişçiler) yürüyüş ve koşu yapmaya herkesten çok önem vermeli. İlerlememiş varislere karşı dinlenme önerilir. Ancak, dinlenmenin çözüm olamadığı ileri derecedeki varisler, uzmana gidilerek cerrahi müdahaleyle aldırılmalıdır.

Zaman

Varis pek çok kadının ortak derdi. Bacaklardaki morarmış ve topaklaşmış varis görüntüsü yüzünden pek çok kadın sıkıntı çekiyor, etek giymek de denize girmek de büyük bir işkence haline geliyor. Ancak bu konudaki sevindirici haber, günümüzde gelişmiş tedavi yöntemleri sayesinde varislerin kısa sürede çözüme kavuşması…Bu yazı dizimizde varisin nasıl bir hastalık olduğunu, kimlerde daha çok görüldüğünü, ne gibi şikayetlere yol açtığını ve en önemlisi de korunma ve tedavi yöntemlerini sizlere anlatacağız. İstanbul Cerrahi Hastanesi Damar Hastalıkları ve Varis Merkezi’nden Doç. Dr. Sadettin Karacagil, sizler için varis hastalığını anlattı.

VARİS NEDİR?
Öncelikle bilinmesi gerekir ki varis hastalığı bacaklarda ortaya çıkan bir damar hastalığıdır. Damar hastalıklarının tanı ve tedavisi damar cerrahları tarafından yapılır. Avrupa ve ABD’de damar cerrahisi, kalp cerrahisinden tamamen ayrı bir uzmanlık alanıdır. Varis hastalığından bahsetmeden önce, vücuttaki kan dolaşımını anlamamız gerekir. Kalp akciğerden gelen temizlenmiş kanı atar damarlarla vücudun her köşesine pompalar ve kirli kan da toplardamarlar aracılığıyla tekrar kalbe döner.

DAMARDA TIKANMA
Bu geriye dönme sırasında, kanın geriye kaçmasını da toplardamarlar içindeki kapakçıklar sağlar. Damar sertliği (ateroskleroz) atar damarları tutar ve daralmaya veya tıkanmaya neden olur. Atar damarlardaki darlık veya tıkanıklık kalp krizi, inme, böbrek yetmezliği veya ayakta kangren gibi çok ciddi hastalıklara yol açabilir. Damar sertliği, toplardamarları etkilemez. Varis hastalığının damar sertliği ile hiçbir ilgisi yoktur. Varis, bacaktaki yüzeyel toplardamarların genişleyerek kıvrımlı, bükümlü hal alması ve hoş olmayan bir görüntü oluşturarak deri altında görülür şekile gelmesidir. Bunun nedeni de yüzeyel toplardamarların içinde bulunan kapakçıkların bozulması sonucu kirli kanın yukarıya kalbe doğru akacağına aşağı doğru kaçmaya başlaması, bu ters akımlar nedeniyle yüzeyel damarlardaki basıncın artıp damarların genişlemesidir.

NEREDE GÖRÜLÜR?
Varisler kadınlarda erkeklere göre üç kat daha fazla görülüyor. Yapılan çalışmalar, varis gelişiminde en önemli faktörün genetik olduğunu ortaya koyuyor. Yine gebelik, artan karın içi basınç ve bazı hormonal faktörlerin devreye girmesi gibi durumlar da varis gelişimine yol açabiliyor. Aşırı kilo da, diğer faktörler kadar olmasa da, varis gelişimi üzerinde etkili oluyor. Peki varis en çok nerelerde görülüyor? Varis damarları genellikle bacağın iç kısmında veya baldırın arkasında görülürler. Kimi zaman ufak ve mavi-mor damar genişlemeleri şeklinde ve kimi zamansa adeta bir parmak kalınlığına varacak şekilde olabilir. Varis hastalığı temelde bacaktaki iki yüzeyel toplardamar sisteminde görülmektedir. Bunlardan bir tanesi bacağın iç kısmında diğeri diz arkasında, baldırdadır.

NASIL BELİRLENİR?
Her iki yüzeyel damarın bir ana dalı, yan dalları ve yan dalların deri içinde bağlantılı olduğu kılcal damarlar vardır. Varis hastalığı yüzeyel toplardamarların tüm veya bir bölümünü tutabilir. Dışarıdan gözle görünen bir varisin nedeni olan ve gözle görünmeyen damarların varisi ancak damar ultrasonu ile belirlenir.
Deri içinde görünen genişlemiş kılcal damarlara akrep damarları denir. Bu akrep damarlarının altında gözle görünmeyen damarlar da varis olabilir. Bu hastalarda sadece akrep damarlarının tedavisi iyi sonuç vermez. Deri altında görünen ufak varislere ise yan dal varisler denir.

Ayaklarınızı uzatıp dinlenin
Vücudun en fazla basınç altında kalan bölgesi olan bacakların alt kısımlarında görülen varis hem estetik hem de sağlık açısından sorun oluşturuyor. Uzun süre ayakta durmayı ya da uzun süre oturmayı gerektiren işlerde çalışan kişilerin özellikle de kadınların fırsat buldukları her an ayaklarını yukarı kaldırarak dolaşımlarını rahatlatmaları gerekiyor. Eğer bu yapılamıyorsa en azından ayakların ileri geri hareket ettirilmesi son derece önemli. Akşam eve geldiğinizde bacaklarınızı kalp seviyesinin üzerinde olacak şekilde uzatıp dinlenmeye çalışmanız da yararlı olacaktır. Sıcak varislerin ilerlemesini hızlandıracağından çok sıcak suyla banyo yapmak ya da kaplıca, sauna gibi sıcak ortamlarda bulunmaktan da kaçınmak gerekir. Bu arada özellikle dar pantolonların da zararlı olduğunu unutmamalı. Akşamları yatmadan önce bacaklarınıza soğuk suyla duşta masaj yapmanız da yararlıdır.
Yazar: Özlem Yavuz